անհետաքրքիր

Սուրճիս «սոչիկը» ոնց որ խփած լինի։ Գլխի մի կեսով ուզում եմ, մյուսով չէ։ Օրվա կեսը մի կեսի նազն եմ տանում, մյուս կեսը՝ մյուսի։

Հիմա էլ, քանի որոշեցի խմել, ձեռքի հետ գրականական թեթև շեղում տամ թեժ թեմաներից։

Գորկին ինձ համար միշտ եղել է մարքսիզմ-լենինիզմի ու հեղափոխության շեփորահար։ Մեկը, ում «Դանկոյի սիրտը» ժամանակին դպրոցական ծրագրերում խցկած գաղափարախոսություն է եղել ընդամենը։
Եվ իհարկե, մեկը, ում մռութը (անհարմար եմ զգում գրողի հասցեին նման կերպ արտահայտվել, բայց ուրիշ բառ չես գտնի) դուրս է պրծած Ալեք Մանուկյան փողոցի վրա գտնվող Գորկու անվան դպրոցի դիմաց տեղադրված հուշակոթողի եռասյուն հատվածի ներսից։ Միգուցե նման դեպքում կարելի է «մռութ» բառը վերագրել քանդակագործին, ով հեղինակն է եղել էդ հուշարձանի։ 

Ինչևէ… 

Տանը ձեռքս ընկավ Գորկու «Ռուսաստանով [մեկ]» (По Руси) պատմվածքների ժողովածուն։ Սկսեցի ըմբոշխնել ամեն մի տողը, ամեն մի պատմվածքը։

Ես հասկացա, որ Գորկու գործերն իսկական գանձ են թարգմանչի համար։ Կարելի է նստել ու ամեն նախադասության հետ հատ-հատ ստեղծագործել հայերենով։ Եթե ժամանակ ունենամ ու ինձ տրամադրեմ, կփորձեմ մի հատը թարգմանել։

Օրինակ սա

Мелькают и еще темные, безмолвные фигуры завсегдатаев клабища, людей, видимо, на всю жизнь связанных с ним крепкими цепями каких-то нержавеющих воспоминаний; ходят они, точно непогребенные мертвецы в поисках удобных могил, жизнь оттолкнула их, смерть - не берет.

А порою из высоких трав высунется угрюмая, глазастая морда бездомной собаки, пугая умным взглядом, - в нем чувствуется печаль отчуждения, и ждешь, что животное сейчас скажет человечьим голосом какой-то правдивый укор.

Иногда такая собака стоит на могиле, поджав хвост, тихонько поводя шершавой, бесприютной головою,- она долго стоит так, о чем-то думая. ВОет редко, а если начнет выть, - воет негромко и длительно... В густоте старых лип хлопочут грачи, галки, слышен тихий, голодный писк птенцов, уговоривающее карканье.

Осенью, когда ветер, сорвав листья, обнажит сучки,- черные гнезда будут похожи на истлевшие головы в мохнатых шапках,- кто-то оторвал их и воткнул на деревья вокруг белой, сахарной церковки во имя великомученицы Варвары. Осенью на кладбище все плачет, судорожно мечется - стонет ветер, как обезумевший, ограбленный смертью любовник.  

"Кладбище"